Zatürre (Pnömoni)

Akciğer dokusunun iltihâbına zatürre (pnömoni) denir. Virüsler, bakteriler, mantarlar, parazitler zatürreye sebep olabilirler. Bu etkenler ve bunların vücutta ortaya çıkardığı belirti ve bulgular yaşa göre değiştiğinden, tedavi de buna bağlı olarak değişir. Yeni doğan bebekte, süt çocukluğunda, daha büyük çocuklarda ve okul çağı çocuklarında bu etkenler daha fazla sıklıkta zatürre yaparlar. Virüsler her yaşta zatürreye neden olabilir. Akciğerde apseler ve doku harâbiyeti görülen zatürre ciddî görülür ve öldürücü olabilir. Kızamığın sık görüldüğü toplumlarda zatürreden ölümler de sık görülmeye devam etmektedir.

Sık sık zatürre geçiren çocuklarda, başka bir sebep araştırılmalıdır. Zamanında tedavi olmayan hastalarda iltihap kemiklere, kalbe, beyin zarlarına yayılarak kalp-solunum yetmezliği, menenjit v.s. gibi ciddî komplikasyonlara yol açabilir.

Zatürrede Belirti ve Bulgular:

Süt çocuklarında; burun tıkanıklığı, üst solunum yolu enfeksiyonu, hafif ateş, iştahsızlık, öksürük görülür. Sonra ateş yükselir, solunum sıklığı artar, daha sonraki evrede iniltili ve sık solunum, burun kanatlarının solunuma katılması, göğüs kafesinde çekilmeler ve çarpıntı ortaya çıkar. Çocuk çok hava yuttuğundan karnı şiştir.

Daha büyük çocuklarda ise titreme ile âni ateş yükselmesi, uyku hâli, sıkıntı hissi, huzursuzluk, karın ağrısı, dudak uçuklaması, kanlı da olabilen balgam, öksürük görülür.

Muâyenede akciğerin tutulan tarafında solunum hareketleri yavaşlamıştır, solunum sesleri hafiflemiştir ve akciğerden ince çıtırtı sesleri duyulur.

6 ay - 4 yaş arası çocuklarda yabancı cismin yutularak hava yollarına kaçması sonucu zatürre vukû bulabilir. Saç spreyi, petrol, temizlik malzemeleri gibi kimyasalların yutulması, bunların kusulması veya midenin yıkanması sırasında bu maddelerin akciğere sızması ile, süt ve yağlı burun damlalarının akciğere kaçması sonucu gelişen zatürre de görülebilir. Yabancı cismin yutulmasından 1-2 saat sonra sıkıntılı solunum, ateş, öksürük, hışıltılı solunum, morarma ortaya çıkar ve daha sonra o bölgeyi mikropların istilâsı sonucu iltihap gelişir. Acilen hava yolları temizlenir, oksijen verilir, iltihâbın tedâvisi için uygun antibiyotik tedâvisine başlanır.

Zatürrede Hastahâneye Yatırma Sebepleri Şunlardır:

1 - Kalp yetmezliği

2 - İleri derecede solunum sıkıntısı

3 - 0-3 aylık bebek

4 - Akciğer zarlarına yayılım gibi komplikasyonlar

5 - Sosyal gerekçeler (kötü çevre koşulları, çok çocuklu âile, eğitimsiz anne-baba v.s. gibi)

Zatürrede Tedâvi:

Tedavide uygun antibiyotik, gerekirse oksijen, sıvı tedâvisi, balgam söktürücü ve ateş düşürücüler kullanılır. Uygun ve etkin ilaçlar, dikkatli takip ve kontroller, düzenli beslenme, iyi bir bakım, yeterli istirahat hastalığın tedâvisinde çok önemlidir.