Z Kuşağı

Dijital Yerliler

SANAL DÜNYANIN BİLGE NESLİ: Z KUŞAĞI

“İnsanlar, babalarından çok yaşadıkları zamana benzerler.”

(Arap Atasözü)

Bu yazı dizisinde, bütün yönleriyle Türkiye’nin Z Kuşağı’nı ele alıyoruz.

Gecenin bir vakti, çocuğunuzun odasından mavi ışık süzülüyorsa (ki, bilgisayar ya da telefon ekranı açık demektir), “Merhaba arkadaşlar! Kanalıma hoş geldiniz.” videolarına evde sıkça muhatap oluyorsanız, dijital âletlerin hepsi bir yemek takımının parçası gibi evinizde yer işgal ediyorsa, ağzına emzik verilince susan bebekler misâli ekranın karşısında sâkinleşip durağanlaşan ve saatlerce vakit geçiren evlâtlarınız varsa… Sıkı durun, siz bir Z Kuşağı ebeveynisiniz…

Evinizde bunlara şahit olmuyorsanız, tebrikler… Henüz kuşak tartışmalarından berî bir ev ortamınız var demektir.

Korona salgınının hayatımıza girmesiyle birlikte evde kalmaya, bütün âile fertleri bir arada olup birbirimizi daha çok görmeye, hattâ tanımaya başladık. Daha evvel âile fertleri, gün içinde okulda veya işte olurken salgın hepimizi eve kilitledi. Bizler eve kilitlendik, ama zaten potansiyel olarak eve kilitlenmeye hazır, odasından çıkmayan, bilgisayara, telefona, tablete gömülü insanlar vardı. Kimden mi bahsediyoruz?

Elbetteki “dijital yerliler” olarak adlandırılan Z Kuşağı’ndan…

İnternet nesli, şımartılmış çocuklar kuşağı, çevrimiçi kuşak, kristal kuşak, ben nesli, i nesli (i-phone, i-pad) ve daha niceleri… Onları tarif etmeye kalktığımızda, karşımıza bu isimler çıkıyor.

Kuşak Nedir?

Batılı sosyologlar ve “kuşak” fikrini ilk ortaya atan sosyolog Karl Mannheim, onu; “Yakın tarih aralığında doğmuş, yetişme sürecinde aynı sosyal, politik, ekonomik, teknolojik gelişmelerin tesiri altında kalmış, bu gelişmeler ışığında benzer sorumluluklar yüklenmiş, yüklendikleri sorumlulukların bir neticesi olarak ortak inanç, davranış, beklenti ve değerler geliştirmiş topluluklardır” şeklinde tarif etmektedir.

Konu ile alâkalı pek çok tasnif olsa da kuşakları genel mânâda şöyle sınıflandırabilmek mümkün:

1. a) Sessiz Kuşak: 1927-1945 yılları arasında doğanlar.
2. b) Bebek Patlaması Kuşağı: 1946-1964 yılları arasında doğanlar.
3. c) X Kuşağı: 1965-1979 yılları arasında doğanlar.
4. d) Y Kuşağı: 1980-2000 yılları arasında doğanlar.
5. e) Z Kuşağı: 2000-2020 yılları arasında doğanlar. (Hattâ 2013’ten sonra doğanlara da “Alfa Kuşağı” adını verenler olmuş.

Bu sınıflandırmalara bakıldığında, her 15-20 senede yeni bir kuşağın dünyaya geldiği görülmektedir.

Bu kuşağa, “Z Kuşağı” denilmesinin sebebi, 2. Dünya Savaşı’ndan sonra dünyada bebek patlaması (boomer) olarak adlandırılan Boomer Kuşağı’nın günümüze uyarlanmasıyla alâkalı. İnternet ve bilgisayar ile kurdukları yoğun irtibat ve zoom yapmaları/ekrana yakından bakmaları sebebiyle “zoomer” kelimesi kısaltılarak “Z Kuşağı” diye adlandırılmışlar. (Devam edecek)

Fatma ÇATAK

fatmabagan@yahoo.com