Yemek Tarifi

Hasan bin Ali -radıyallâhu anhümâ-, bir gün yolda bir lokma ekmek parçası bulur. Ekmeği yerden alır, üzerindeki pisliği güzelce temizleyip yıkadıktan sonra, onu hizmetçisine verir ve:

“–Oğlum, abdestimi aldıktan sonra bu ekmek parçasını bana hatırlat.” der.

Hazret-i Hasan Efendimiz, abdest alıp geldikten sonra hizmetçisine dönerek:

“–Oğlum, az önce sana verdiğim lokmayı bana verir misin?” der.

“–Efendim, ben o ekmek parçasını yedim.” cevabını verir.

Bunun üzerine Hazret-i Hasan -radıyallâhu anh-:

“–Haydi, sen artık git; Allah rızâsı için bundan sonra hürsün.” der.

Hizmetçi:

“–Efendim, beni niye âzâd ettiniz?” diye sorunca, Hazret-i Hasan Efendimiz şöyle cevap verir:

“–Ben, annem Fâtıma binti Rasûlullah’tan, bir gün Peygamberimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in şöyle buyurduğunu işitmiştim; «Kim yolda yere düşmüş ve kirlenmiş bir lokmayı alır, üzerindeki pislikleri temizler, onu iyice yıkar ve sonra da yerse, o lokma midesine indiği anda günahları affedilir.» İşte bunun için ben, cennet ehlinden olan birisini hizmetçi olarak kullanmak istemem. Bu sebeple artık seni âzâd ediyorum.”

Bu hâdise ve Peygamber Efendimiz’den nakledilen bu hadîs-i şerif, ekmeğe hürmet edilmesinin ehemmiyetini ve buna hürmet edenlerin mânevî derecesini gösterirken dikkatsizlik ve ihmal ile bu gibi nimetleri israfın âkıbetine de işaret etmektedir.

BAYAT EKMEKLERİMİZİ DEĞERLENDİRELİM

Ekmeğimizin daha uzun süre taze kalması için buzdolabında saklayıp ısıtarak kullanabilirsiniz.

Ekmeğin küflenmemesi için ekmek kutusuna artan ekmeğinizi koyarken ufak bir kabın içine tuz koymayı ihmal etmeyiniz.

Ekmeğin küflenmesini önlemek için ekmeğinizi tahtadan yapılmış bir kutuya koymalısınız.

Ekmek kutusunun içine soyulmuş bir patates veya elma koymak bayatlamayı geciktirir.

Ekmeğiniz dolapta dururken küfleniyorsa, ekmek kutunuzu 15 günde bir sirkeli su ile silmeniz gerekir.

Ekmekleri bir torbaya koyarak havasını alırsanız, bayatlamasını uzun süre engellemiş olursunuz.

Ekmeği dilimlerken dağılmaması ve düzgün kesilmesi için, kullanacağınız bıçağı 2-3 dakika kaynar suda ya da alevli bir ateşte bekletin, sonra da ekmeğinizi bu bıçakla dilimleyin.

Bayat ekmekleri taze hâle getirmek için üzerine su serpip folya kâğıda sarın ve 10 dakika fırında bekletin. Bir başka yol ise; bir tencerenin içine su koyun, suya temas etmeyecek şekilde üzerine bir kevgir yerleştirin. Kevgirin üzerine ekmekleri dizin. Tencerenin kapağını kapattıktan bir müddet sonra kaynayan suyla ekmeklerin yumuşadığını göreceksiniz.

Bayat ekmekleri fırında kıtırlaştırılıp toz hâline getirirseniz, pratik bir galeta unu elde etmiş olursunuz. Yine mikserde un hâline getirip buzdolabında da saklayabilirsiniz.

Eğer evde ekmek yapıyorsanız, ekmeğinizin daha geç bayatlamasını sağlamak için bir miktar haşlanmış patatesi ezin ve hamura ilâve edin.

Hazırladığınız ekmekler kabarmıyorsa, bunun sebebi fırın kapağının sık sık açılması olabilir. Çünkü ânî ısı değişikliği ekmek ve kek, gibi hamurlu besinlerin kabarmasını engeller. Ayrıca kullandığınız unun bayat olması da, hamurun kıvamının tutmamasını ya da kabarmasını engeller.

Bayat ekmeği çok yönlü değerlendirebilirsiniz. Yeter ki çöpe atmamaya gayret gösterin. Köfte yapımında, çorbaların yanına kızartılarak ikram edilebileceği gibi ekmek tatlısı, kanepe, tirit gibi değişik lezzetlerde yemekler hazırlanabilir.

Bayat ekmeği, ince ince dilimleyin, üzerine az miktarda süt serpin ve kızgın yağda bir yüzünü kızartın. Ters çevirip üzerine domates ve taze kaşar peynirini koyun, peynirler erimeye başlayınca, üzerine kekik ve karabiber serpip sıcak servis yapın.

Bayatlamış ekmeklerinizi dilimleyip aralarına sarımsaklı tereyağı sürün, sonra folyaya sarıp yüksek ısıda fırında pişirin.

Dilimlenmiş ekmeklerinizi fırında kurutarak üzerine şerbet ve tavukgöğsü hazırlayıp ekmek tatlısı da yapabilirsiniz.

Bayat ekmekleri ufak ufak doğrayıp tepsiye yerleştirin. Üzerine beşamel sos ve onun üstüne de peynir koyup fırına verin. Üst tarafı kızarana kadar pişirmeye devam edin.

Ayrıca bayat ekmeklerinizi süt ve yumurtayla çırpılmış sosa batırarak kızartabilirsiniz.

TARİFLER

Peynirli bayat ekmek köftesi: Bir adet bayat ekmek üzerine su serpilerek nemlendirildikten sonra ufalanır. İçine yarım kalıp sert beyaz peynir rendelenir. Bir adet maydanoz doğranır. İki yumurta kırılır. Bir adet orta boy soğan rendelenir; içine tuz, köfte baharı ve pul biber katılır. Bu karışım yoğrularak köfte şeklinde parçalara ayrılır. Köfteler önce una, sonra çırpılmış yumurtaya, ardından da galeta ununa bulanıp kızgın yağda kızartılır.

Bayat ekmek pizzası: Bayat ekmekler dilimlenip küp küp kesilir. Margarin ile yağlanmış ve un serpilmiş fırın tepsisine yayılır. Bir kapta 4 yumurta çırpılır. İçine iki su bardağı süt, bir paket kabartma tozu, yarım çay bardağı sıvı yağ katılır. Karışım tekrar çırpılıp ekmeklerin üzerine dökülür. Bayat ekmek pizzası bu durumda buzdolabında bir gün bekletilebileceği gibi hemen de pişirilebilir. İsteğe göre, fırına vermeden önce üzerine dilimlenmiş sucuk, salam veya sosis yerleştirilebilir. Domates, biber dilimleri de eklenebilir, ya da üzerine kaşar peyniri rendelenebilir.

Peynirli ezme: Bir kabın içine iki yumurta, 200 gr tulum peyniri, iki kaşık zeytinyağı, 1/4 maydanoz, bir adet kırmızıbiber ve istenilen baharatlar eklenir. Bu malzeme, bayat ekmek dilimlerinin üzerine bolca sürülüp fırına verilir. (Tulum peyniri yerine dil peyniri veya kaşar peyniri de olabilir).

Yumurtalı ekmek: Dört adet bayatlamış ekmek dilimlerinin üzerine biraz su serpip fırında kurutmadan pişirilir. Ayrı bir tavada dört yumurta, az yağda birbirlerine değmeyecek şekilde pişirilir ve ekmek dilimlerinin üzerine konulur. Üzerine pul biber serpip servis yapılır.

Bayatlamış pideden pizza: Bir adet bayat pide, ortadan ikiye bölünür. Hafif suyla ıslatılıp üzerine salçalı su gezdirilir. Üstüne salam, sosis, mantar, sucuk, biber vb istenen malzeme konulup hepsinin üzerine kaşar peyniri rendelenir. Kızgın fırında üzeri kızarana kadar pişirilir. (Arzuya göre üzerine fırına vermeden mayonez, ketçap da sıkılabilir.) 

Krem peynirli bagetler: Yarım paket labne peyniri, yarım dereotu, iki çorba kaşığı mayonez, bir diş sarımsak, biraz ceviz… Bu karışım, kepekli ekmeğin üzerine pay edilip değişik lezzetler elde edilebilir. İstenirse üzeri zeytin ve maydanozla da süslenebilir.

Tavuk salamlı sandviç: Ekmek bölmeden ikiye kesilir. İki dilim kaşar peyniri, iki dilim tavuk salamı ve iki dilim domates, sırayla yerleştirilir. Tost makinesinde üstüne yaklaşık 10 gr. tereyağı sürülerek pişirilir.

Sucuklu tost: Tost ekmeğinin üzerine bir dilim domatesli mozarella peyniri, 4 dilim sucuk, kırmızı soğan halkası, bir dilim domates ve tekrar peynir konup ekmeğin öteki dilimi de üstüne kapatılır. Her iki yüzüne de 10 gr civarında tereyağı sürülüp tost makinesinde kızartılır.

Tavuklu ezme: Bir tavuk budu, maydanoz, fesleğen, ceviz, bir diş sarımsak, kekik, köri, 2 kaşık mayonez… Bu malzemeler, robottan geçirilir ve ekmek dilimlerine pay edilir. İster bu şekilde, dilenirse üzerine kaşar peyniri rendelenip kızgın fırına verilebilir.

Sosisli mantarlı bagetler: ½ baget ekmek, dört adet sosis, iki adet sivri biber, beş adet mantar, bir diş sarımsak, iki kaşık zeytin yağ, fesleğen, karabiber, 40gr kaşar… Sosis ve mantarlar küp olarak doğranır. Sivri biberler halka şeklinde kesilir. Tavaya yağ konup önce mantar ve biberler, sonra da sosisler eklenip karıştırılır. Karabiber ve tuz ilave edilip ocaktan alınır. Sarımsak ve fesleğen ezilir, zeytinyağı ile karıştırılır. Ekmeklerin üzerine bu karışım sürülüp fırın ızgarasında iki dakika tutulup çıkartılır. Mantarlı karışım da ekmeklerin üzerine paylaştırılır. Üstlerine tekrar kaşar peyniri serpilip fırına verilir. Peynirler eriyene kadar pişirilir.

Kırmızıbiberli kanepeler:  5 kırmızı biber közlenir, kabukları soyulur. Bir kaba 2 diş sarımsak, 2 kaşık zeytinyağı, yarım bardak ceviz, tuz, karabiber ilâve edilip ekmeklerin üzerine pay edilir.

Ekmekli prefiterol: 1 paket kızarmış ekmek, 1 su bardağı un, 1,5 su bardağı toz şeker, 1 litre süt, 1 paket krem şanti, üzeri için çikolata sosu... Tencereye 1 litre süt, üzerine un ve toz şeker eklenip krema pişirilir. Soğuduktan sonra içine 1 poşet şanti konup çırpılır. Ekmekler, ayrı bir kaba, küçük parçalara bölündükten sonra kremanın içerisine eklenir. Karışım, borcama döküldükten sonra dolapta biraz bekletilip üzerine çikolata sosu dökülür. Yine buzdolabında bekletilip servis yapılır.