Keten Tohumu

Ayrı Bir Mûcizevî Bitki

KETEN TOHUMU

Sabah kalkar kalkmaz bir bardak ballı suyla iki kaşık keten tohumu… Kuşluk vakti yoğurdun içine keten tohumu… Öğle yemeğinde salataya keten tohumu... Akşam da çorbaya kattığımız keten tohumu... Yani bir keten tohumudur gidiyor. İnsanlar haksız da sayılmaz; keten tohumu, son zamanlarda birçok evde öğünlerin vazgeçilmez takviyesi hâline geldi.

Özellikle bu sıkıntılı günlerde hasta olmamaya çalışma ve sağlıklı bir hayat sürme isteğinin artmasıyla birlikte doğru beslenmeye bir yöneliş var. Toplum artık beslenmenin yanı sıra, sağlık açısından da faydası olan gıdalara daha çok meylediyor.

Hâl böyle olunca, bilim ve teknolojideki gelişmeler neticesinde, “fonksiyonel gıdalar” ortaya çıkmış ve gıda sanayii, en hızlı gelişen sektörlerinden biri hâline gelmiştir. Peki, fonksiyonel gıda ne demektir?

Fonksiyonel gıda, vücudun temel gıda ihtiyaçlarını karşılamanın ötesinde insan fizyolojisi ve metabolizması üzerinde ilâve faydalar sağlayan, böylelikle onu hastalıklardan koruyan ve daha sağlıklı bir hayata katkı sağlayan gıdalar veya gıda bileşenleridir.

İşte keten tohumu da bu fonksiyonel gıdalardan biridir. Özellikle Covid-19 ile savaştığımız bu günlerde böyle fonksiyonel gıdalara her zamankinden daha çok ihtiyaç duymaktayız.

Keten (bilimsel adıyla Linum usitatissimum), 30-100 cm boyunda, mavi çiçekli ve yıllık bir kültür bitkisidir. Keten, Mısırlılardan beri bilinen ve çok değişik maksatlarla kullanılan bir bitkidir. Tohumları, 4-6 mm uzunlukta, yassı, parlak, kırmızımtırak esmer renkli, kokusuz, yağlı ve lezzetlidir.

Keten tohumu, genel olarak “öğütülmemiş (bütün) tohum”, “öğütülmüş tohum” ve “keten tohumu yağı” şeklinde üç formda bulunur. Bitkinin yetiştirilme maksadı, hem lifinden faydalanmak hem de tohumunu almak içindir.

Tohumları, %40-45 yağ ihtiva ettiği için ketenden büyük oranda yağ elde edilir. Özellikle Omega-3 yağ asitleri bakımından zengindir. “Bezir yağı” olarak da bilinen bu yağ, boyacılıkta da kullanılır. Tohumlar da yağı alındıktan sonra hayvan yemi olarak kullanılır.

Keten tohumuna gösterilen ilgi, soğuk preslemeyle elde edilen yağında yüksek oranda Omega-3 yağ asidi bulunduğunun bilinmesinden sonra başlamıştır. Bununla birlikte keten tohumunun şifâ verici gücündeki keşiflere her gün bir yenisi daha eklenmektedir. Bu yüzden keten tohumunun yağı, tanesi, tozu, hemen her şeyi çok satılır hâle gelmiştir. Öyle ki dünyanın en büyük keten tohumu üreticisi olan Kanada’nın, sadece geçen yılki ihracatı 250 milyon doları aşmıştır.

Keten Tohumunun Gıda Değerleri

Daha çok ehline hitap etse de 100 g keten tohumunun ihtiva ettiği maddeleri vermekte fayda mülahaza ediyoruz:

Enerji: 534 kcal, Protein: 18.29 g, Toplam yağ: 42.16 g, Karbonhidrat: 28.88 g, Lif: 27.3 g, Kalsiyum: 255 mg, Demir: 5.73 mg, Magnezyum: 392 mg, Fosfor: 642 mg, Potasyum: 813 mg, Çinko: 4.34 mg, C Vitamini: 0.6 mg, B-6 Vitamini: 0,47 mg, E Vitamini (alfa-tokoferol): 0.31 mg, K Vitamini (filokinon): 4.3 mg.