Hâtıralar

Ahlâkı, Nebevî Ahlâk’tandı

Mûsâ Topbaş Efendi’nin yanında geçirdiğimiz yıllar bambaşka duygular içinde geçmişti. Cenâb-ı Hak, âhirette de onlarla birlikte olmayı nasîp etsin. Onun yanında bulunduğumuzda fânî şeyler gözümüzden düşerdi. Halleri, hareketleri ve yaşayışları bambaşka idi.

* Mûsâ Efendi’nin kelâmları çok uyarıcıydı. Yanında bulunduğumuz zamanlarda kalblerimiz huzurla dolardı. Meclisin ihtiyaçlarına göre sohbet yapardı. Sohbetlerinde özellikle teheccüde kalkmanın fazîleti üzerinde çok dururlardı.

* Örnek bir hayatları vardı. Gençlik yıllarında sâlihlerle ülfet etmeye, ilim meclislerine katılmaya gayret ettiklerinden bahsederler ve:

“-Allah dostlarına muhabbetim sonsuzdu!..” diyerek o büyük insanlara karşı gönüllerinden taşan hasret, muhabbet ve bağlılıklarını dile getirirlerdi.

* Üç kişi arşın gölgesinde bulunacak derlerdi:

“-Sıkıntılı bir kardeşini tesellî edip üzüntüsünü hafifleten, sünnetleri ihyâ eden ve çok salât ü selâm getiren!..”

Gönlünde fakir ve muhtaçlara karşı engin bir sevgi ve şefkat yer etmişti. Bu durum, onun tabiat-ı asliyyesi hâline gelmişti. Hayatının son demlerine kadar infak seferberliği içindeydiler. Bir keresinde, hasta döşeğindeyken, konuşmakta güçlük çekiyordu. İşaretlerle divanın üstünü gösterip, orada duran battaniyelerin fakirlere ulaştırılmasını istemişlerdi.

*Yanlarında dâimâ yeni para bulundurmaya çalışırlar; çocuklara, gariplere, münasip olanlara bunları vererek onları sevindirmekten büyük haz duyarlardı.

* Hediye alıp verme işiyle bizzat kendisi ilgilenirdi. Hediyelikler muntazaman dolaplara yerleştirilirdi. Kardeşlerden biri, bir hediye getirdiğinde fazlasıyla mukâbelede bulunacak şekilde bir paket yaptırarak bizzat kendileri takdim ederlerdi. Gönül almayı çok severdi. Ev halkından hizmet edenleri hediyelerle taltîf ederdi.

* Son derece hassas ve zevkli idiler. Kılık, kıyâfete; evdeki nizam ve tertibe, hatta sofraların tanzîmine dikkat ederlerdi. Sofradaki tertib ve düzenin, insanın gönül dünyasına te’sir ettiğini söylerler; her lokmanın huzûr ve şuur içinde yenmesini tenbih ederlerdi.

* Kendileri de kıyâfetlerini çok îtinalı seçerlerdi. Medîne-i Münevvere’de kaldığımız devreler, bembeyaz giyinip mübarek başlarına da beyaz tülbent örterler; âdetâ “nûrun ala nûr” olurlardı.

* Hâlleri, mümkün mertebe sükût üzereydi. “Ya hayır söyle, ya da sus!” hadîs-i şerîfi mûcibince, genellikle sükûtu tercih ederlerdi. Allah dostlarından ve bilhassa Mahmud Sâmî Efendi’den bahsederken, âdeta dili açılır sohbetine doyum olmazdı. Mahmud Sâmî Efendi ile birlikte geçirdikleri yıllar hakkında:

“-Senelerce hizmetlerinde bulundum, kıymetini bilemediğim demlerdi!..” diye hayıflanırlardı.

* Meclislerde hep kendi isminin zikredilmesini isteyenlerden hoşlanmazlardı. Hiçlik içerisinde olmayı tercih ederlerdi. İnsanlara tevâzûsuyla faydalı olmayı arzu ederlerdi.

* Konuşmalarında bir şahsın ismini zikretmezler, sadece ibret alınacak müsbet veya menfî özelliklerini anlatırdı. Kendilerine de dâima “fakir” derlerdi.

* Vakitleri hep belli bir nizam içindeydi. Âdeta geçirmiş olduğu her bir dakikanın hesabını nefsine sorarlar, ona göre hareket ederlerdi. Bir seferinde misafir bekliyorlardı. On dakikalık bir gecikmeyle misafirler geldi. Bunun üzerine:

“-Kırk dakika ayırmıştık, otuz dakikaları kaldı. Kendilerinin demek ki, bu kadarına ihtiyaçları varmış!” dediler.

* Bir defasında bir çin halısı seccade kendisine hediye edilmişti. Hiç açmadan fakire verdiler. Hülasa çok değerli bir eşya dahî anında hediye edilebilirdi.

* Çok hassas, duygulu ve ince rûhlu bir insandı. Zekî ve akıllı olanlara özel bir ilgi gösterirlerdi. Bilhassa çocukları sever, gençlere de önem verirlerdi.

* Unutkanlığı, noksanlık olarak değerlendirir ve “Unutkanlık makbul değildir!..” derlerdi. Evlatlarının cevval ve uyanık olmalarını isterlerdi.

* Bir defasında ceblerinden çıkardığı bir kalemi gösterip, Sami Efendi Hazretleri’nin bu kalemi otuz yıl önce hediye ettiklerinden bahsetmişlerdi.

Öbür âleme, yüz akıyla gidebilene ne mutlu!..