“Yoksa kötülük işleyenler, ölümlerinde ve sağlıklarında kendilerini, inanıp sâlih ameller işleyen kimseler ile bir tutacağımızı mı sandılar? Ne kötü hüküm veriyorlar!” (el-Câsiye, 21)
Takvâ, kulun Allâh’a karşı isyan olabilecek her türlü duygu, düşünce ve sözden uzak durması, buna azamî titizlik göstermesi demektir. Takvâ, “Allah korkusu” mânâsına da gelir. Bu, Allâh’ın azabından korkmak şeklinde de ortaya çıkabilir; Allâh’ın muhabbetinden mahrum kalma korkusu şeklinde de… Takvâyı, en güzel libas (kıyafet) olarak giyen Allah dostları, bu hâlleriyle ümmet-i Muhammed’e çok güzel hâtıralar bırakmışlardır. Burada sözü daha fazla uzatmadan, güzel bir örnek almak üzere, onların “hâllerine” bakalım:
Sen Ameline Güveniyorsun
Mis’ar bin Kidâm (k.s.) kıyameti nerede hatırlasa, ağlamaya başlardı. O kadar çok ağlardı ki, görenler hâline acır, teselli etmeye çalışırdı. Hep annesinin hizmetinde bulunur ve:
“–Anam olmasaydı; mecburî durumlar hâriç mescidden ayrılmazdım.” derdi.
Hep gözünden yaş akardı. Mescide veya herhangi bir yere giderken ağlar; gelirken ağlardı. Otururken ağlar; kalkarken ağlardı. Namazda yine ağlardı. Nihâyet ölüm döşeğinde yatıyordu. Süfyan-ı Sevrî -radıyallâhu anh- yanına vardı. Yine ağlar bir hâlde buldu ve şöyle dedi:
“–Ya Mis’ar, niçin ağlıyorsun? Ölüm kadar tatlı ne var? Allâh’a yemin olsun; ben şimdi ölmek istiyorum.”
Şu cevabı verdi:
“–Anlattığına göre; sen ameline güveniyorsun; yâ Sevrî!.. Ama ben kendimi öyle bulmuyorum. Ben kendimi bir kaya başında sanıyorum; nereye yuvarlanacağımı bilmiyorum.”
Bunun üzerine Süfyan-ı Sevrî ağladı ve şöyle dedi:
“–Allah katında senin çekinmen (takvan) benden daha fazla, ey kardeşim!..” (Şaranî, Veliler Ansiklopedisi, c: I, s: 188)
Harama Düşme Korkusu
Hazret-i Ebûbekir -radıyallâhu anh- demiştir ki:
“–Biz bir çeşit harama düşeriz korkusu ile yetmiş çeşit helâli terk ettik.” (Abdülkerîm Kuşeyrî, er-Risâle, s: 206)
* * *
Abdullah bin Ömer -radıyallâhu anhümâ- yolculuk yaparken davar güden bir çoban görmüş ve:
“–Bana bu sürüden bir koyun satar mısın?” diye sormuştu. Çoban:
“–Sürü benim değil, satamam.” dedi.
İbn-i Ömer, çobanı yoklamak için sormaya devam etti:
“–Sahibine koyunun birini kurt kaptı dersin, olur biter.” dedi.
Bu sefer çoban, İbn-i Ömer’e:
“–Peki, Allah nerede?” diye karşılık verdi.
Abdullah bin Ömer bu hadisenin ardından sık sık çobanın sözünü tekrar eder ve onun takvâsına hayranlığını dile getirirdi. (Abdülkerim Kuşeyrî, er-Risâle, s: 287)
Günahların Esası
Peygamber Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem- buyurmuşlardır ki:
“Her hata ve günahın esâsı olan şu üç şeyden korunun:
-Kibirden sakının, çünkü şeytanı Âdem’e secde etmemeye sevk eden kibir idi.
-İhtirastan sakının, zîrâ Âdem’i cennette ağaçtan yemeye sevk eden hırs idi.
-Hasedden de sakının, çünkü Âdem’in iki oğlundan birinin öbürünü katletmeye hased sevk etmiştir.” (Abdülkerim Kuşeyrî, er-Risâle, s: 250)
Takvânın Çeşitleri
Takvânın muhtelif şekilleri bulunduğundan bahsedilmiştir:
Avamın takvası, şirkten korunmakla; havassın takvası günahtan sakınmakla; evliyanın takvâsı fiil (ve iyi amelleri) vesîle bilmekle olur. Enbiyânın takvası, fiilleri kendilerine nisbet etmekle ilgilidir. Çünkü nebîlerin takvaları, Allah’tan ve Allâh’adır. (Allâh’ın yardımıyla ve Allah rızası içindir.)
Hazret-i Ali -kerremallâhu vecheh-’in şöyle söylediği rivâyet edilir:
“–Dünyada insanların efendisi cömert olanlar, âhirette insanların efendisi takva sahibi bulunanlardır.” (Abdülkerim Kuşeyrî, er-Risâle, s: 204)
* * *
Sehl bin Abdullah -kuddise sirruh- şöyle buyurur:
“Allah Teâlâ’nın insana şu şekilde hitap etmediği hiçbir gün yoktur: «Kulum! Hiç insaflı davranmıyorsun. Ben seni anıyorum, sen beni unutuyorsun. Seni kendime dâvet ediyorum, ancak sen başkalarının peşinden gidiyorsun! Ben, belâlardan seni muhafaza ediyorum, sen ise günahta ısrar ediyorsun. Ey Âdemoğlu, yarın kıyâmette huzuruma çıkınca hangi mazereti ileri süreceksin?»” (Feridüddin Attar, Tezkiretü’l-Evliyâ, s: 349)
* * *
Kimlerle Arkadaş Olayım?
“–Kimlerle arkadaş olayım?” diye soran bir adama Zünnûn-i Mısrî -kuddise sirruh- şöyle dedi:
“–Hastalandığın zaman ziyâretine gelen ve günah işlediğin vakit senin için tevbe eden kimselerle arkadaş ol.” (Abdülkerim Kuşeyrî, er-Risâle, s: 412)
Üç Kişinin Ümidi
İbn-i Hubeyk (k.s.), recânın (recâ konusunda insanların) üç nevi olduğundan bahsetmiştir: Bir adam güzel bir amel işler ve bu amelin kabûlünü Allah’tan ümit eder. Bir adam kötü amel yapar; sonra tevbe eder, affa nâil olacağını ümid eder. Üçüncüsü yalancı adamdır, günaha devam eder ve:
“–Ben affa nail olacağımdan ümitvarım!..” der. (Abdülkerim Kuşeyrî, er-Risâle, s: 228)
Ölüm Ânında
Resulullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- bir gün can vermek üzere olan bir genci ziyaret etmiş ve:
“–Kendini nasıl buluyorsun?” diye sormuş.
Genç de:
“–Allah Teâlâ’dan ümidim var, fakat günahlarımdan korkuyorum!” demişti.
Bunun üzerine Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuşlardı:
“–Bu makamda mümin bir kulun kalbinde iki zıt şey birleşmez. Kalbe birbirlerine zıt iki şey gelince, Allah ümit edileni verir, korkulandan emîn kılar. (Tirmîzî, Cenâiz, 11; İbn Mâce, Zühd, 31)
YORUMLAR
-
İlk yorumu yapan siz olun!